Ciągłe zmęczenie, problemy z wagą, wahania nastroju lub inne trudności związane z funkcjonowaniem organizmu mogą wskazywać na zaburzenia hormonalne. Hormony pełnią kluczową rolę w regulowaniu wielu procesów w organizmie, dlatego ich nadmiar lub niedobór może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy, warto rozważyć wizytę u endokrynologa – lekarza, który specjalizuje się w diagnostyce i leczeniu chorób układu dokrewnego.

Czym zajmuje się endokrynolog?

Endokrynolog zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem schorzeń związanych z gruczołami wydzielania wewnętrznego, które produkują i regulują hormony w organizmie. Hormony te wpływają na wiele aspektów naszego zdrowia, takich jak metabolizm, reakcje na stres, rozwój płciowy czy poziom energii.

Oto główne gruczoły, którymi zajmuje się endokrynologia:

1. Przysadka mózgowa

• Jest „szefem” innych gruczołów, ponieważ wydziela hormony regulujące ich pracę, np.:
  • TSH (stymuluje tarczycę do produkcji hormonów),
  • prolaktynę (wpływa na laktację u kobiet),
  • hormon wzrostu (reguluje wzrost i regenerację tkanek).
• Zaburzenia w pracy przysadki mogą prowadzić do problemów z tarczycą, wzrostem, płodnością, a nawet do rzadkich guzów hormonalnie czynnych.

2. Tarczyca

• Produkuje hormony T3 (trijodotyronina) i T4 (tyroksyna), które wpływają na metabolizm, poziom energii i temperaturę ciała.
• Choroby tarczycy, takie jak niedoczynność lub nadczynność, mogą objawiać się:
  • uczuciem zimna lub nadmiernym poceniem się,
  • przyrostem lub utratą masy ciała,
  • zaburzeniami rytmu serca,
  • przewlekłym zmęczeniem.

3. Nadnercza

• Wydzielają hormony stresu, takie jak:
  • kortyzol (pomaga organizmowi radzić sobie w sytuacjach stresowych),
  • adrenalina i noradrenalina (zwiększają tętno i poziom energii w chwilach zagrożenia).
• Zaburzenia nadnerczy mogą objawiać się:
  • chronicznym zmęczeniem,
  • zaburzeniami ciśnienia krwi,
  • nietolerancją stresu.

4. Trzustka

• Produkuje hormony regulujące poziom cukru we krwi:
  • insulina (obniża poziom cukru we krwi),
  • glukagon (podnosi poziom cukru we krwi).
• Problemy z trzustką mogą prowadzić do cukrzycy typu 1 i 2 oraz do hipoglikemii lub hiperglikemii.

5. Jajniki i jądra

• Są odpowiedzialne za produkcję hormonów płciowych:
  • estrogeny i progesteron u kobiet,
  • testosteron u mężczyzn.
• Zaburzenia w pracy tych gruczołów mogą powodować:
  • nieregularne miesiączki,
  • problemy z płodnością,
  • zmiany w libido,
  • objawy menopauzy lub andropauzy.

Kiedy nie należy zwlekać z wizytą?

Warto skonsultować się z endokrynologiem, jeśli zauważysz u siebie:

1. Nagłe zmiany masy ciała

Bez wyraźnego powodu przybierasz na wadze lub chudniesz, pomimo braku zmian w diecie czy aktywności fizycznej? To może być sygnał, że Twoje hormony nie funkcjonują prawidłowo.

• Przybieranie na wadze często jest związane z niedoczynnością tarczycy, kiedy organizm ma spowolniony metabolizm.
• Nagła utrata wagi może wskazywać na nadczynność tarczycy lub cukrzycę. W obu przypadkach warto niezwłocznie skonsultować się ze specjalistą, ponieważ brak leczenia może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.

2. Nieregularne miesiączki

Zmieniona częstotliwość cykli miesiączkowych, ich bolesność lub całkowity zanik to wyraźny sygnał do działania.

• Przyczyną nieregularności mogą być zaburzenia hormonalne w obrębie przysadki mózgowej, jajników (np. zespół policystycznych jajników – PCOS) lub tarczycy.
• Warto zwrócić uwagę na inne objawy, takie jak bóle w podbrzuszu, nadmierne owłosienie czy zmiany w masie ciała, które mogą wskazywać na głębszy problem wymagający interwencji endokrynologa.

3. Nadpotliwość lub uczucie zimna

Twój organizm powinien skutecznie regulować temperaturę ciała, ale zaburzenia hormonalne mogą zakłócić ten proces.

• Nadpotliwość to częsty objaw nadczynności tarczycy, kiedy organizm działa na „zwiększonych obrotach”. Możesz odczuwać też uczucie niepokoju, drżenie rąk lub szybkie bicie serca.
• Ciągłe uczucie zimna natomiast może być objawem niedoczynności tarczycy, gdy organizm spowalnia metabolizm, co prowadzi do obniżonej temperatury ciała.

4. Problemy ze skórą

Stan skóry, włosów i paznokci jest często odzwierciedleniem równowagi hormonalnej w organizmie. Zaburzenia mogą prowadzić do:

• Trądziku, który nie jest jedynie problemem nastolatków. Występujący u dorosłych, szczególnie w okolicy żuchwy i szyi, może być wynikiem nadmiaru androgenów.
• Nadmiernego owłosienia (hirsutyzmu), które objawia się u kobiet na twarzy, klatce piersiowej czy brzuchu.
• Wypadania włosów lub ich osłabienia, co może wskazywać na problemy z tarczycą, nadnerczami lub androgenami.

5. Przewlekłe zmęczenie

Jeśli czujesz się wyczerpany nawet po dobrze przespanej nocy, może to oznaczać, że Twoje gruczoły dokrewne nie funkcjonują prawidłowo.

• Niedoczynność tarczycy często powoduje zmęczenie, osłabienie mięśni oraz trudności z koncentracją.
• Problemy z nadnerczami, takie jak choroba Addisona, mogą również powodować przewlekły brak energii.

6. Niepłodność

Problemy z zajściem w ciążę mogą wynikać z wielu czynników, ale zaburzenia hormonalne są jednymi z najczęstszych.

• Nieregularne miesiączki, brak owulacji lub problemy z jakością nasienia u mężczyzn często mają swoje źródło w układzie hormonalnym.
• Endokrynolog może pomóc zdiagnozować i leczyć przyczyny, takie jak PCOS, niedoczynność tarczycy lub hiperprolaktynemia, które utrudniają zapłodnienie.

Wizyta u endokrynologa – czego się spodziewać?

Podczas wizyty lekarz:

1. Przeprowadzi dokładny wywiad dotyczący Twojego samopoczucia, historii chorób oraz objawów.
2. Może zlecić badania laboratoryjne, takie jak:
   • poziom hormonów tarczycy (TSH, T3, T4),
   • poziom glukozy i insuliny,
   • markery hormonalne związane z płodnością.
3. Wykona badania obrazowe, np. USG tarczycy lub nadnerczy.

Na podstawie wyników specjalista dobierze odpowiednie leczenie lub zaleci dalszą diagnostykę.

Nie bagatelizuj objawów

Zaburzenia hormonalne mogą negatywnie wpływać na Twoje zdrowie i samopoczucie. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwolą Ci odzyskać równowagę i komfort życia. Jeśli podejrzewasz u siebie problemy hormonalne, umów się na wizytę u endokrynologa. 

Twoje zdrowie jest w Twoich rękach – zadbaj o nie już dziś!