Szkarlatyna, znana też pod nazwą płonica, to ostra choroba zakaźna, która głównie dotyka dzieci, choć nie jest rzadkością wśród dorosłych. Ze względu na różnice w odporności, objawy i metody leczenia mogą nieco różnić się w zależności od wieku pacjenta. Warto zatem bliżej przyjrzeć się tej chorobie, aby lepiej zrozumieć jej przebieg, objawy, metody leczenia oraz sposoby zapobiegania.

Czym jest szkarlatyna?

Szkarlatyna wywoływana jest przez bakterie z rodzaju Streptococcus pyogenes, znane również jako paciorkowce grupy A. To te same bakterie, które są przyczyną anginy. Chociaż mogą one wywoływać różne infekcje – od łagodnych po bardzo poważne – szkarlatyna jest jednym z bardziej charakterystycznych i poważnych schorzeń spowodowanych przez te mikroorganizmy.

Jak dochodzi do zakażenia?

Bakterie te najczęściej przenoszą się drogą kropelkową, co oznacza, że mogą być rozprzestrzeniane przez zakażone osoby poprzez kaszel, kichanie, czy rozmowę. Kiedy zakażona osoba kaszle lub kicha, mikroskopijne kropelki zawierające bakterie mogą dostać się do powietrza i na powierzchnie wokół. Ponadto, możliwe jest zakażenie przez bezpośredni kontakt z osobą chorą, na przykład poprzez uścisk dłoni lub używanie wspólnych przedmiotów takich jak sztućce, naczynia, ręczniki, które mogą być skażone bakteriami. Paciorkowce grupy A mogą przetrwać na powierzchniach przez krótki czas, co oznacza, że dotykanie przedmiotów lub powierzchni, na których znajdują się, a następnie dotykanie własnej twarzy, ust lub nosa może prowadzić do zakażenia.

Dlaczego szkarlatyna jest szczególnie zaraźliwa?

Paciorkowce grupy A wytwarzają toksyny, które mogą powodować typowe dla szkarlatyny objawy, takie jak wysypka i „malinowy język”. Osoba zakażona może zacząć rozprzestrzeniać bakterie na jeden do dwóch dni przed pojawieniem się pierwszych objawów i pozostawać zakaźna nawet po ich ustąpieniu, jeśli nie zostanie podjęte leczenie antybiotykowe. Dlatego wczesne wykrycie i leczenie są kluczowe dla zapobiegania dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.

Szkarlatyna u dzieci i dorosłych

Chociaż szkarlatyna jest typowa głównie dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, dorośli również mogą zachorować, szczególnie jeśli są w środowisku, gdzie dochodzi do częstych kontaktów z małymi dziećmi.

Objawy szkarlatyny

Do głównych objawów szkarlatyny należą:

• Wysoka gorączka,
• Ból gardła,
• „Malinowy język” – język pokryty czerwoną, drobnoziarnistą wysypką,
• Wysypka skórna, która zaczyna się na klatce piersiowej i brzuchu, a następnie rozprzestrzenia się na inne części ciała,
• Złuszczanie się naskórka, zwłaszcza na palcach rąk i stóp.

Jak zapobiegać?

Zapobieganie szkarlatynie polega głównie na zachowaniu higieny – myciu rąk, używaniu chusteczek jednorazowych oraz unikaniu bliskiego kontaktu z osobami, które mają objawy infekcji. Szczepienia bezpośrednio przeciwko szkarlatynie nie istnieją, ale dobra higiena może znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia.

Leczenie szkarlatyny

Leczenie szkarlatyny zawsze powinno odbywać się pod nadzorem lekarza. Standardowym sposobem leczenia jest antybiotykoterapia, najczęściej penicylina lub w przypadku alergii na penicylinę – erytromycyna. Ważne jest, aby leczenie rozpocząć jak najszybciej po zauważeniu pierwszych objawów, aby uniknąć powikłań takich jak gorączka reumatyczna czy zapalenie nerek.

Powikłania po szkarlatynie

Nieleczona szkarlatyna może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, a nawet bardziej poważne komplikacje jak zapalenie mięśnia sercowego czy zespół wstrząsu toksycznego. Regularne wizyty kontrolne po przebytej chorobie są zalecane, aby upewnić się, że nie doszło do żadnych długoterminowych uszczerbków na zdrowiu.

Szkarlatyna, mimo że może wydawać się chorobą z przeszłości, nadal jest obecna i może stanowić zagrożenie, szczególnie dla dzieci. Wiedza o jej objawach, sposobach leczenia i zapobieganiu może pomóc w ochronie zdrowia Twojego i Twoich bliskich.

W razie wystąpienia niepokojących objawów, skontaktuj się z naszą Poradnią GlobalMedic w Kutnie.